در ابتدا باید تعریف و درک درستی از مفاهیم اعتماد به نفس و عزت نفس داشته باشیم ، دو واژه اعتماد به نفس و عزت نفس مجزاست ولی در عمل بسیار در هم تنیده و به هم مرتبط هستند.

عزت نفس

عزت نفس یا حرمت نفس به انگلیسی self esteem است ، در واقع عزت نفس میزان اعتبار و احترامی است که برای خودتان و دیگران قائل هستید. اگر می خواهید ببینید آیا سطح عزت نفس شما سالم است، از خودتان این سوالات را بپرسید.

آیا خودم را دوست دارم؟

آیا فکر می کنم که انسان خوبی هستم؟

آیا مستحق عشق هستم؟

آیا مستحق شادی هستم؟

آیا خودم را لایق یک زندگی خوب می دانم؟

آیا همانگونه که خودم را انسان خوبی می دانم برای دیگران نیز اعتبار و ارزش قائل هستم؟

کسانی که عزت نفس پایینی دارند جوابشان به همه یا بیشتر این سوالات مثبت نیست ممکن است شما یکی از کسانی باشید که عزت نفس پایینی دارد. اگر این طور است، چه کاری می توانید انجام دهید تا عزت نفس نفس خود راتقویت کنید؟ در ادامه این مقاله پاسخ این سوال و سوالات اساسی دیگری را در حوزه عزت نفس و افزایش عزت نفس می یابید.

اعتماد به نفس

اعتماد به نفس به انگلیسی self-confidence است، یک مهارت فردی که همه قادر به ایجاد و تقویت آن هستند. اعتماد به نفس مهم ترین موضوع در مسیر موفقیت و ارتقای فردی است. بدون افزایش اعتماد به نفس و تقویت دائمی آن، شما هرگز نمی توانید آدم موفقی باشید. شاید شما هم دیده باشید تعدادی ازافراد، زمانی که می خواهند کاری را شروع کنند، ابتدا کار را خیلی بزرگ و سخت و دشوار فرض می کنند و به احتمال زیاد انجام آن را به زمان دیگری موکول می کنند و یا در میانه راه خیلی خسته می شوند و رهایش می کنند. این افراد نمی دانند که اعتماد به نفس پایینی دارند وگرنه به راحتی از عهده انجام آن کار بر می آیند. بنابراین باوری که هر فرد نسبت به توانایی خود در انجام کارهایش دارد، سقف اعتماد به نفس او را مشخص می کند.

تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس

اعتماد به نفس یعنی فرد چه باوری نسبت به توانایی انجام کارهایش در رسیدن به آرزوها و رویاهای خود دارد و در یک کلام آیا باور دارد که من می توانم ؟!

عزت نفس میزان اعتبار و احترامی است که فرد برای خود و دیگران قائل است. در جنبه فردی با خودش به این نتیجه گیری می رسد که من خوب و خواستنی و دوست داشتنی هستم و در جنبه اجتماعی نیز عمیقا باور دارد، همانطور که من خوب و خواستنی و دوست داشتنی هستم ، دیگران نیز خوب و خواستنی و دوست داشتنی هستند.

تفاوت عزت نفس با غرور و خودشیفتگی

توجه بفرمایید که عزت نفس با غرور و خودشیفتگی کاملا فرق دارد،به مثالهای زیر برای درک بهتر مطلب دقت کنید

– اعتماد به نفس:
به توانایی های خود کاملا باور دارد

? مثال: من می‌توانم در یک جمع سخنرانی کنم.

– عزت نفس:
خود را خوب می داند و از آنجایی که دیگران را نیز خوب می داند ترس و خجالتی از دیگران ندارد

? مثال: من سخنران خوبی هستم و بدون ترس و خجالت از دیگران در جمع صحبت می کنم .

– غرور و خودشیفتگی
خود را داناتر ، بالاتر و آگاه تر از همه می داند و برای وصف و بزرگداشت خود پای دیگران را وسط می‌کشد.

? مثال: من بهترین سخنران در حوزه خودم هستم و حرفهای دیگران ارزش و اهمیتی ندارد

هرچه احساس ارزشمندی از درون کمتر باشد، فرد منم منم های بیشتری دارد و برای توصیف یک ویژگی در خود از آن استفاده می‌کند.
دقت کنید که فرد مغرور، پای دیگران را برای تعریف و توصیف از خود وسط می‌کشد و حتی به تخریب رقیب خود دست می زند.

اوج رسیدن به حرمت نفس در یک جامعه این است که در نظام باورهای جامعه ، این فرهنگ را به مهم‌ترین عقیده و باور تبدیل کنیم که ” من شایسته و خوبم همانطور که تو شایسته و خوبی” و این جمله تامس هریس در کتاب وضعیت آخر با عنوان (من خوبم ، تو خوبی ) مصداق بارز سلامت عزت نفس است.

عزت نفس سالم یعنی من با تو برابر هستیم. موضوع اصلی بودن من و تو است، و اینکه تو خود را نه خوبتر بدانی و نه بدتر، نه بالاتر و نه پایینتر از دیگران . پس در ارتباط با دیگران، من که برابر با دیگران هستم حتما مورد علاقه دیگران هم خواهم بود چون نه بالاترم و نه پایین تر و نه بهتر و نه بدتر.

پایه های اصلی حرمت نفس

در واقع به نظر من، پایه و اساس حرمت نفس یا همان عزت نفس، بر خوب بودن من و تو و ارتباط بین من و تو استوار است. من ممکن است کار بد و اشتباهی هم بکنم، ولی حتی در زمان اشتباه‌ کردن هم همچنان خوبم. و همانطور می توانم وقتی تو اشتباه و خطایی کرده ای که به من اسیب رسانده است تو را ببخشم و تو را جدای از اشتباهات و خطاهایت خوب بدانم .

چهارچوب حرمت نفس هم در پذیرش این موضوع شکل و قوام می گیرد که در ارتباطات انسان‌ها من و تو هر دو خوب و دوست داشتنی هستیم. پس در شرایط تعریف شده برای عزت نفس، ما تمایل به ارتباط با دیگران داریم و از آن لذت می‌بریم.

خودآگاهی چه تاثیری بر عزت نفس و اعتماد به نفس دارد؟

خودآگاهی از اجزای کلیدی یک تجربه درمانی موفق در حوزه تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس است که به داشتن شناخت و اطلاعات مشخص، استوار و پایدار راجع به خود ، پذیرش خود و ویژگی های منحصر به فرد خود منجر می گردد. شخص تفاوت های فردی خود را با دیگران دریافته و به ویژگی های منحصر به فرد خود آگاه می شود.

آیا می توانید بگویید که صرفا با داشتن یک اراده راسخ می توان عزت نفس را افزایش داد و آیا تنها با اراده و بدون داشتن باورهای مثبت می توان دست به اقدام و عمل زد؟

باورها و نظام ارزشی

حقیقت این است که این عقاید ، نظام ارزشی و باورهای هر فرد از خود است که به اجرا و اقدام و عمل منتهی می شود. آنچه اشخاص باور دارند و به خود می گویند، روی احساس و عمل آنها تاثیر می گذارد و منجر به اثربخشی در کارهایشان می گردد.

باورها اعتقاداتی هستند که احساسات ما را تغییر می دهند و راهنمای رفتار ما هستند و ما همیشه از باورهای خود آگاه نیستیم و در مورد آنها حضور ذهن نداریم. بنابراین خودآگاهی و خودشناسی منجر به شکل گیری باورهای مثبت و صحیح می گردد و در افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس نقش بسزایی دارد.